BAYRAM VE İRADE ÜZERİNE

Bu bayram klasik Bayram kutlaması yerine farklı bir bayram mesajı vermek istedim. Malumunuz Cumhuriyet tarihinde görülmemiş iki çok önemli olay yaşadık. Birincisi Covit denilen ve dünyayı sarsan, milyonların ölümüne yol açan salgın hastalık. İkincisi de gerek salgın, gerekse de ülkeyi yönetenlerin ön görüsü, basiretsizliği, rant ve çıkar gözetenlerin değirmenlerine su taşıyan siyasi aktörlerin yarattığı ekonomik buhran.

Öyle bir buhran ki patlıcanın 40, biberin 80 TL ye satıldığı; gün aşırı akaryakıta gelen zamlar ile litresi daha geçen yıl 7 lira iken 25 liraya dayanan fiyatlar ile her şey alt üst oldu. Bunları takip eden elektrik, gaz, su, kira, konut bedelleri ile Türkiye dünyada en çok etkilenen ilk 10 ülke arasında yer aldı. Bu gerçekler karşısında Allah’ın insanlara bahşettiği İradeyi, kişinin kula teslim etmesi yüzünden sorunlar yaşadığımıza kişisel görüş olarak yorumlayarak “İrade” üzerine bayram yazısını yazmayı daha gerçekçi gördüm.

 İrada, bir şeyin yapılıp yapılmayacağına kişinin kendisinin karar vermesidir. İnsan iradesini kullanarak tercihlerde bulunur ve bu tercihlerin sonucunu kendisi yaşar. İyi ya da kötü sonuçlara yol açsa da irade, insanların özgür olmasını, kendi ayakları üzerinde durmasını sağlar. Aslında irade vaz geçilmez, devredilmez bir durum olmalıdır.

Bütün semavi dinlerin ( özellikle İslam ) inancına göre yaratılan içinde en mükemmeli olan insanın sorumluluğu kendisine verilen cüz'i irade olmasından kaynaklanmaktadır. Buna göre cüz'i irade insanın kendi yaptıklarıyla kaderini belirlemesidir. Bu her inançtaki birey ve dinler için geçerlidir.

Külli irade ise Allah'ın belirlediği kader olarak ifade edilmektedir.

Bu bayram yazımda insana ait olan cüz’i iradeyi ele alacağım.

“Karakter, tamamen şekillendirilmiş iradedir. (Friedrich Novalis)”

“İraden, hayatta sahip olacağın en büyük gücündür. (Franz Kafka)”

“İnsanı büyük veya küçük yapan, kendi iradesidir. (Friedrich Schiller)”

“Gücünü iradesinden alan kimseye düşman yanaşmaz. (Şehabettin Ahmed)”

“İrade akla uygun olan şeyleri istemek zorunda olmama isteğidir. (Dostoyevski)”

 Yukarıda birkaç alıntı yaptığım ÜNLÜLERİN İRADE Üzerine söylediklerini toplasam değil bir kitap her halde 40-50 cilt oluşur. Peki, bu konu nereden aklıma geldi? 

Günümüzde ülkemiz ve dünyayı yönetenlere şöyle bir göz attığımda Dante’nin irade ile ilgili görüşü beynimde bir kıvılcımın çakmasına yol açtı:

DANTE DİYOR Kİ;

“Bir irade, kendisinden daha güçlü bir iradeye karşı koyamaz.”

GALİBA Günümüzde tam da Dünya bunu yaşıyor. Bütün dünyada gözü dönmüş, ırkçı, faşist, ceberut, tekçi ve de diktatör ruhlu liderler hem oldukça çoklukta hem de birçoğu iş başındalar. Halklar bunu görüyor ve yaşıyor. Olabildiğince de karşı çıkıyorlar. ( Arap baharı gibi) Ancak söz konusu ülkelerin yasama, yürütme, yargı, askeri ve bürokratik elitleri kendi iradelerinden daha güçlü bir iradeye karşı kul, köle olunca Dünya tam bir çıkmazın içine saplanmış. Bu kısır döngü sonucu da içinden çıkılmaz olmuş.  

Öyle ki ekonomik, siyasi, sağlık, sosyal sorunların pik noktasını yaşıyoruz. Hayatımda öğretmenlik, gazetecilik - yazarlık mesleklerimin verdikleri tecrübelerden çıkardığım sonuç şudur: Toplumda; insanlar, bireyler, sivil toplum kurumları içinde yönetenlerin çok çok ilerisinde demokrasi, adalet ve insanlık olgunluğu ve talebine sahipler. Ancak iktidarların derin güçler ile birlikte devlet mekanizmasını ele geçiren görünürde yönetenlerin kapıldıkları güç hastalığı ülkeleri, bölgeleri ve dünyayı bir kargaşaya mahkûm ediyor.

Toplum talebini dile getiriyor getirmesine ancak muktedirler arkalarına aldıkları güvenlik güçleri ve kurumların eliyle buna fırsat vermiyorlar. Yanisi iradelerini rant, iktidar ve güce teslim edenler, toplumun hür iradesini kullanmasına izin vermiyorlar. 

Çoğu zaman seçim denilen aygıt görüntüde uygulansa da, seçim yasalarına yapılan müdahaleler, oy, sandık başlarında sayım hileleri oy verenlerin iradesini yansıtmamaktadır.

Toplam 7,5 milyar bireyin her birinin tabii ki iradesi var. İradesiz insan yoktur. Ancak iradesini kullara kiraya verenler ve onların maşası şakşakçıları da vardır. Keşke İnsanlığı yükselten, bu ulvi düşünceleri harekete geçiren olgunun “irade” olduğuna bireyler farkına varsalar. Ya varmıyorlar, ya vardıkları halde işlerine böyle geliyor; ya da değiştirmek istedikleri halde güçleri yetmiyor. Dilerim insanlar kendi cüz’i İrade gücünün farkına varır. 

Peki, varsak ne mi olur? Evimizi, mahallemizi, köyümüzü, kasabamızı, şehrimizi, ülkemizi ve de dünyamızı Özgür, adil ve eşit kılarak huzur ve mutluluğu yakalar ve yaşatırız. 

Her şeye rağmen yine de mübarek Ramazan,( Ğiyda Fitre) Bayramınızı kutluyorum.