HAMİLELİKTE ANEMİ

Anemi nedir?

Anemi, özellikle ülkemizde önemli bir sağlık sorunu. Öncelikle işe anemiyi kısaca tanımlayarak başlayalım. Oksijen, kanda hemoglobin adı verilen bir proteine bağlanarak taşınır. Anemi, hemoglobin düzeyinin 12g/dL’nin altına inmesiyle tanımlanır.

Kadınlarda en sık karşılaşılan anemi türü, demir eksikliği anemisidir. Demir, hemoglobinin ana yapısında bulunan bir element. Amerika Birleşik Devletleri’nde kadınların %10-30’unun anemik olduğu düşünülüyor. Kadınlar, erkeklere göre anemiye biraz daha eğilimli. Bunun temel nedeni adet kanamalarıyla birlikte düzenli ve sürekli olan kan kaybı.

Ayrıca kadınların beslenme alışkanlıklarının erkeklerden farklı olması da anemiye olan eğilimi artırıyor.

Hamilelikte anemi ne demek?

Hamile kalmadan önce herhangi bir anemi sorunu olmayan kadınlarda gebeliğe bağlı olarak kansızlık ve demir eksikliği durumu ortaya çıkabilir. Bunun temel sebebi, gelişmekte olan bebeğin annenin kaynaklarını tüketmesi olarak tanımlanır.

Hamilelikte en sık görülen tipi, demir eksikliğine bağlı anemidir. Demir olmadan yeni kan hücresi yapılamaz. Bu durumda dokulara oksijen taşıyan kan hücrelerinin (alyuvarların) azalması nedeniyle dokuların oksijenlenmesi bozulur. Kaslara yeterli oksijen gitmezse kas yorgunluğu ve halsizlik, beyine gitmezse zihinsel faaliyetlerde aksama ve baş ağrıları, deriye gitmezse soğuğa karşı dayanıksızlık oluşabileceği gibi, rahme ve bebeğe de gitmezse bebeğe ait olumsuzluklar doğabilir.

Anemisi olan hamilelerde erken doğum oranının iki katına dek arttığı gözlenmiştir. Aneminin en sık görülen etkisiyse bebeğin gelişmesinde ve büyümesinde gerilik (Rahim içi gelişme geriliği) yapması.

Aneminin nedenleri

• Demir eksikliği anemisinin en sık karşılaşılan nedeni yetersiz demir alımı
• Folik asit yetersizliği
• Basur ya da benzeri patolojiler nedeniyle kronik kan kaybı
• Gelişmekte olan bebeğin annesinin depolarını tüketmesi
• Travma, kaza gibi durumlarda ani ve fazla miktarda kan kaybı
• Diğer nedenler

Anemi belirtileri

Birçok olguda kişi, anemik olduğunun farkında değildir. Anemi birden değil de yavaş yavaş geliştiğinde vücut bu duruma tolerans geliştirir.

Anemi sıklıkla rutin yapılan incelemeler sırasında anlaşılır.

En sık karşılaşılan belirtileri şöyle sıralayabiliriz:

• Halsizlik
• Çabuk yorulma
• Soluk görünüm
• Çarpıntı
• Merdiven çıkma, yürüyüş gibi aktivitelerde hemen yorulma ve nefes nefese kalma
• Baş dönmesi, baygınlık
• Baş ağrısı
• Tırnak diplerinin soluklaşması
• Sarılık (nadir)
• Karın ağrısı (nadir) 

Anemi nasıl teşhis edilir?

Aneminin tanısı çok kolay. Yapılacak bir kan sayımıyla anemi varlığı saptanabilir. İlk kontrolde yapılacak kan sayımı hamilelik öncesi anemi varlığının anlaşılması açısından önemli. Hamilelik takipleri sırasında kan sayımı 24-28. haftalarda tekrarlanmalı.

Anemi nasıl tedavi edilir?

Demir eksikliği anemisinin tedavisi basittir. Genelde ağızdan alınan haplar ya da şurup şeklinde demir ilaçlarıyla tedavi yapılır. Nadiren enjeksiyon şeklinde demir alımı gerekebilir. Kansızlığın çok fazla olduğu durumlarda kan verilmesi gerekli olabilir. Hamileliğin başlangıcında anemi olmasa bile birçok kadında demir kullanılması önerilir. Bunun amacı demir depolarının desteklenmesidir. Kan değerleri normal olan kadınlarda demir kullanımı 24 haftaya kadar geciktirilebilir. Demir ilaçlarının kabızlık ve mide bulantısına neden olabileceği, aynı zamanda dışkıyı siyaha boyadığı unutulmamalı.

                                                                                     Op. Dr. Cengiz YEŞİLBAŞ

                                                                              Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı