VİTAMİN EKSİKLİĞİ
Vücudumuzda vitamin eksikliği olduğunda, bazı belirtiler ve hastalıklarla karşılaşırız. Çünkü vücudumuz vitamin, minerallerle ayakta durur ve tırnaklarımızdan beynimize kadar her organımızın bu vitaminlere ihtiyacı vardır. Bunlar bazen çok basit belirtilerle kendini belli eder ve vitamin takviyeleri ile ortadan kalkar; fakat bazen çok ciddi hastalıklara davetiye çıkarır veya onların habercisidir. Bunun için vücudumuzdaki vitamin eksiklikleri dikkate alınmalı ve doktor kontrolünde gerek beslenme şeklimizde yapacağımız değişikliklerle, gerekse de alacağımız Vitamin takviyeleriyle vücudumuzun ihtiyacı karşılanmalıdır.
Hangi vitamin eksikliğinin hangi hastalığa veya belirtiye neden olduğunu belirtmeden önce şunu açıklamak gerekir: Çoğu zaman vücudumuzdaki bir belirti veya hastalık, tek bir vitamin eksikliğine bağlanamaz. Çünkü bir organ yalnızca bir vitamine ihtiyaç duymaz. Örneğin bazen B12 ve demir eksikliği, kansızlık şeklinde belirti gösterir ve halsizlik, yorgunluk, stres, iştah kapanması gibi belirtiler gösterebilir. Bu durumda hem B12 hem demir takviyesi yapılmalıdır. Ve ayrıca bu vitaminler birbirlerinin çalışma prensiplerini etkiler ve böylece sıkı sıkıya bağlıdır. Bu nedenle, vitamin eksikliği kaynağı doktor tarafından tespit edilerek giderilmelidir.
Aşağıda sıralanan belirtilerden bir veya birkaçı size uyduğu için, “Kesinlikle bende … vitamini eksik.” gibi bir yargıya varmanız da pek doğru olmaz. Çünkü vitamin eksikliği sizdeki hastalığın belirtilerinin yalnızca bir nedeni olabilir. Bunun dışındaki nedenleri belirlemek için ileri düzeyde tetkikler gerekebilir. Şimdi aşağıda her bir vitamin eksikliğinin hangi belirtiler ve rahatsızlıklarla karşımıza çıktığını sıralıyoruz:
B12 VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ
Eksikliğinde, uyuşukluk, yorgunluk, kolay hastalanma, çocuklarda iştahsızlık ve depresyon gibi problemler ortaya çıkar. B12 vitamininin uzun süreli eksikliği Alzheimer gibi kalıcı sinir sistemi hastalıklarına ortam sağlayabiliyor. Vitamin enerji üretimi, protein kullanımı ve sinirler için gereklidir. Hücrelerin yenilenmesini sağlayan ve sinir sistemine güç veren B12 vitamini çocukların da sağlıklı gelişiminde büyük rol oynuyor. B12 vitamini et ve et ürünleri, balık, peynir ve sütte bol miktarda bulunmaktadır. Sebzeler de son derece az bulunur. Vejetaryen beslenenlerin B12 açısından yetersiz beslenmeleri söz konusu olabilir. Dikkatli olmalarında fayda var.
Kansızlık, bitkinlik, sinir hasarı, aşırı hassas cilt özellikle vejetaryenlerde ve bu vitamini absorbe edemeyen bünyelerde B12 eksikliği yaşanabiliyor. B12 vitamini noksanlığının yorgunluk ve halsizlik konusunun şampiyonluğunu yaptığını unutmayınız. Yorgunluğunuza unutkanlık, el ve ayak uyuşmaları da eşlik ediyorsa problemin B12 eksikliğinden kaynaklanabileceğini anımsayınız. B1, B3, B5, B6 vitaminleri de yorgunluk yapabilir ama bu gibi durumlarla çok seyrek karşılaşıyoruz.
Hücrelerin kendini yenilemesini sağlıyor. Sinir sistemini güçlendiriyor. Proteinlerin vücut tarafından kullanılmasını kolaylaştırıyor. Çocukların sağlıklı gelişiminde önemli rol oynuyor. Sakatat ürünleri, peynir ve sütte bol miktarda bulunuyor. B12 vitamininin uzun süreli eksikliği Alzheimer gibi kalıcı sinir sistemi hastalıklarına ortam sağlayabiliyor. Uyuşukluk, kolay hastalanma, çocuklarda iştahsızlık ve gelişimini tamamlayamama gibi durumlara sebep oluyor.
C VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ
Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kandaki şeker miktarını azaltır. Hastalıklara karşı direnci artırır. Enerji üretiminde ve strese karşı hormonların yapımında görevlidir. Kan dolaşımını düzenleyen, hücrelerin kendini yenilemesini sağlayan, kemiklerin-dişlerin-cildin-diş etlerinin güçlenmesinde katkıda bulunan C vitamini, yeşil biber, çilek, maydanoz, yeşil sebzeler, domates, kırmızı lahana ve turunçgillerde bulunuyor. Günlük C vitamini; kadınlarda ve erkeklerde her gün alınması gereken en az miktarı, 60 miligramdır. Sigara içenlerin en az 100 mg. C vitamini almaları gerekir.
Dişlerin kaybedilmesine yol açan iskorbüt hastalığı, diş etlerinde şişme ve yaraların iyileşmesinde güçlük gibi belirtiler C vitamini eksikliğini göstermektedir. C vitamini eksikliğinde, diş eti çekilmeleri-diş eti kanamaları, halsizlik, geç iyileşme, ağız içinde yaralar, kemik ağrıları, kas zayıflığı, dolaşım sistemi rahatsızlıkları gibi sorunlara sebep olabiliyor. Yeterli miktarda C vitamini almayanlarda kas zayıflığı, romatizma, dolaşım sistemi rahatsızlıkları, diş çürümeleri, selülit ortaya çıkabiliyor.
SODYUM VE POSTASYUM EKSİKLİĞİ
Sodyum ve potasyum bilindiği gibi kardeş mineraller. Gerek potasyumun gerekse sodyumun eksikliğinde de yorgunluk kaçınılmazdır. Eğer yorgunluğa kas zafiyeti, kas spazmları, iştah kaybı, el ve ayaklarda uyuşma, dudak çevresinde his değişikliği gibi belirtiler işaret ediyorsa yorgunluğun potasyum noksanlığı ile ilişkili olma ihtimali vardır. Sodyum eksikliğine ise potasyum noksanlığından daha az rastlanıyor. Bu tip yorgunluklar genellikle yoğun egzersizler, aşırı sıcaklar nedeniyle ortaya çıkan terlemelerden, kontrolsüz idrar söktürücü kullanımları veya ağır ya da uzun süren ishal ya da kusmalardan kaynaklanıyor. Bitkinlik, tansiyonun düşmesi, ayağa kalkınca göz kararmaları ile birlikte olan yorgunluklarda sodyum eksikliği akla gelmeli.
Uzm. Dr. Rezan GERGİN
İç Hastalıkları
