BATMAN'DA TANDIR KÜLTÜRÜ
BATMAN'DA TANDIR KÜLTÜRÜ
![](https://batmanpetrol.com/content/uploads/haberler/2023/06/batmanda-tandir-k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC1-1687587318.jpg)
Veysel ARSLAN
Batman’ın coğrafi konumu ve eski bir tarihe sahip olması, ilin yemek kültürünü de şekillendirmiştir. Batman mutfağı, çoğunlukla et ve et ürünlerinden oluşmaktadır. Güneydoğu mutfağı kültürünün etkisi Batman’da da gözlenebilmektedir. Batman’ın kendine özgü çeşitli yemekleri bulunmaktadır. Batman’ın meşhur yemeklerinin tamamlayıcısı olmazsa olmazı olan ekmeği: tandır ekmeği yer almaktadır. Tandır ekmeğinin yapımında büyük baş rol oynayan tandır. Tandır yapımı zor ve zahmetli, bilgi ve beceri gerektiren bir iştir. Önce tandır için killi özel toprak getirilir, elekten elenir, içerisine saman ve keçi kılı katılarak çamur yapılır. Bir gün bekletilip sonraki gün tekrar yoğrulur. Çamur 9-10 cm kalınlığında çapı dolanacak kalınlıkla silindir şekline getirilip örülür. Tandırın hepsi bir anda örülmez. Zaman zaman kurumaya bırakılır. Yamukluk ve çökmeyi engellemek için yavaş yavaş ve kurutulmaya bırakılarak örülür. Son olarak tandırın ağız kısmı yapılır ve kurumaya bırakılır. Tandır çamurunun iyi yoğrulmuş olması gerekmektedir. Aksi takdirde çabuk bozulur ve yıkılır.
Tandırın kurulumu yöreden yöreye değişiklik göstermektedir. Türkiye’nin en doğusundaki illerde tandır toprak seviyesine gömülürken batı illerine yaklaştıkça yeryüzüne insan boyunun seviyesine getirilir.Van, Bitlis, Hakkari… gibi yerlerde tandır kurulacak yerde önce tandırın kuyusu kazılır. Tandır bu çukura yerleştirilip, etrafı çamurla kaplanır. Batman, Siirt, Diyarbakır, Mardin gibi illerimizde ise yüksekliği insan beline gelecek şekilde etrafı örülerek konuşlandırılır.Bu arada mutlaka hava deliği bırakılır. Tandır ekmeği hamuru genelde mayalı olarak hazırlanır, ekşimiş olan hamur büyük ve oval bir sekil verilerek tandır duvarına yapıştırılır. Tandıra ekmek vurmak, o ateşe dayanabilmek, ekmeği tandıra tutturabilmek tamamen beceri gerektirir. Bu görevi genellikle evin büyüğü olan anneler üstlenir. Kadınlar sabah erken saatlerde odun veya çırpılarını alıp ekmek yapmak için tandırlar da sıraya girerler. Pişen ekmekler soğumaya bırakıldıktan sonra sofra bezlerine sarılır ve öyle saklanır. Ekmeğin en büyük özelliği uzun süre bozulmadan kalabilmesidir. Bu nedenle kadınlar haftalık ya da aylık ihtiyaçları kadar tandırlarda tandır ekmeği yaparlar.
![](https://batmanpetrol.com/content/uploads/reklamlar/2025/01/300x300-1737995258.jpg)
![](https://batmanpetrol.com/content/uploads/toplu/2023/06/batmanda-tandir-k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC2-1687587329.jpg)