GENİTAL ENFEKSİYONLAR
Genital organ enfeksiyonları, bir çok mikrobun bir arada oluşturduğu, üreme fonksiyonunu tehlikeye sokan ve doku harabiyeti yapan, doktorların günlük hayatta çok önem verdikleri bir konudur. Anatomik olarak bakıldığında kadın genital sistemi dış dünya ile karın içi ortamını birleştiren bir yoldur. Dolayısı ile basit bir genital enfeksiyon bile, tedavi edilmediği takdirde karın boşluğuna yayılarak ciddi bir tablo oluşmasına neden olabilir Vajinanın asidik ortamı, her ay dökülen rahim içi tabakası, rahim ağzında geçişi zorlaştıran salgıların bulunması, vajinanın içini döşeyen hücrelerin yapısı ve doğal florada bulunan laktobasil isimli bakteriler, mikropların bu bölgelere tutunup enfeksiyon oluşturmasına karşı vücudun doğal bariyer mekanizmalarıdır. Doğum, düşük, operasyonlar, hamilelik, antibiyotik kullanımı, sentetik iç çamaşırları, hijyen sorunları gibi faktörler varlığında bu doğal bariyerlere rağmen enfeksiyon oluşması kolaylaşmaktadır.
VAJİNAL ENFEKSİYONLAR (VAGİNİT)
Dış genital bölgeye temas eden alerjenler ( ped, deodorant, tüy dökücü kremler ), terlemeye bağlı uzun süreli nemli kalması, sentetik külot kullanma, yabancı cisimler ( tampon, prezarvatif ve diyaframın uzun süre içerde kalması ) ve enfeksiyonlar vaginite neden olur. Vajinada zararlı mikropların çoğalmasını engelleyen, vajenin doğal flora elemanı, asidik Ph'da yaşayan laktobasil isimli bakteriler mevcuttur. Laktobasillerin sayıca azalması ( antibiyotik kullanımı, vajinal duş, Ph değişimleri..) enfeksiyon oluşmasına yatkınlık yaratır. Vaginal enfeksiyonlarda en sık belirti vajinal akıntıdır. Enfeksiyona bağlı akıntının fizyolojik akıntıdan ayrılması önemlidir. Fizyolojik akıntı renksiz, kokusuzdur ve herhangi bir şikayete yol açmaz. Enfeksiyona bağlı akıntılar ise genellikle koyu sarı veya yeşil renk ve kötü kokulu olup, yanma, cinsel ilişkide ağrı, kaşıntı ile birlikte olabilirler. Mantarlar, bakteriler ve parazitler vajinit etkeni olabilirler.
MANTAR
Genellikle gebelerde, antibiyotik kullananlarda, doğum kontrol hapı kullananlarda, şeker hastalarında ve havuz sonrası ıslak mayo ile uzun süre kalanlarda daha sık görülür. Çoğu zaman peynir veya süt kesiği gibi beyaz bir akıntı ve kaşıntı ile birliktedir. Vulvit eşlik edebilir. Antimikotik haplar, fitiller ve kremler ile tedavi mümkündür. Eş tedavisi gerekli değildir.
BAKTERİ
En sık etken; gardnerella vaginalistir ve bunun oluşturduğu tablo bakteriyel vajinozis olarak adlandırılır. Sarı- yeşil, kötü kokulu ( balık kokusu) akıntı eşlik eder. Vajinoziste kötü koku cinsel ilişkiden sonra genelde artar. Gebelik varlığında düşük ihtimalini artırabilir. Hap veya fitil şeklinde antibiyotiklerle tedavi edilebilir. Eş tedavisi gerekli değildir.
PARAZİT
En sık etken; Trikomonas Vajinalistir ve cinsel ilişki ile bulaşır. Yeşil renk, kötü kokulu aknıtı ile birlikte genellikle idrar yaparken yanmaya da neden olur. Anti parazitik hap ile tedavisi olan bu enfeksiyonda eş tedavisi de gereklidir.
RAHİM AĞZI ENFEKSİYONU (SERVİSİT)
Rahim ağzı, alt genital organlar ve üst genital organlar arasında bariyer görevi görür. Genel anlamı ile servisit rahim ağzı dokusunun iltihabıdır. Sıklıkla bir enfeksiyona bağlıdır, ancak bazen irritasyon ya da travma sonrası da ortaya çıkabilir. Belirtileri diğer pek çok hastalığa benzediği ve spesifik yakınmalar yaratmadığı için kişinin kendi kendine servisitten şüphelenmesi zordur. Genelde başka bir nedenden dolayı yapılan jinekolojik muayene ile fark edilir. En sık şikayet adet döneminden sonra başlayan vajinal akıntıdır. Ayrıca kasık ağrısı, bel ağrısı, ilişki sonrası lekelenme ve cinsel ilişkide ağrı da olabilir. Tanı genellikle muayene esnasında koyulur ancak kültür testi de gerekebilir. Servisite neden olan en sık 3 mikrop gonore, klamidya ve trikomonastır. Altta yatan etken saptandıktan sonra uygun antibiyotik tedavisi ile şifa sağlanabilir. Eş tedavisi verilmesi uygun olur, aksi takdirde enfeksiyonun tekrarlama ihtimali artar.
Rahim ağzı kanalının içini döşeyen epitel tabakası bazı kadınlarda vagene doğru taşabilir. Bu tabaka, normalde rahim ağzında bulunan epitel tabakasından daha ince bir tabaka olduğu için, bu epitelin altındaki kan damarları yüzeye daha yakındır . Görünür hale gelen kan damarlarından dolayı bu bölge diğer bölgelere göre daha kırmızı görülür. Bu görünümünden dolayı "rahim ağzı yarası" na benzetilen bu durum gerçek bir yara olmayıp erozyon olarak adlandırılır. rahim ağzı kanserlerinin erken evrelerinde de benzer şikayetler ve benzer muayene bulguları olacağından dolayı, bu gibi durumlarda mutlaka kanser ekarte edilmelidir. Bunun için smear testi veya doktorun gerekli gördüğü durumlarda kolposkopi yapılabilir. Ciddi şikayetlere neden olmayan erozyonlarda tedavi etme gerekliliği de yoktur. Sürekli akıntı, lekelenme gibi şikayetleri olan kadınlarda rahim ağzı yakma, dondurma veya lazer tedavileri uygulanabilir.
Op. Dr. Cengiz YEŞİLBAŞ
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
