Anadolu’da ‘taşlar yerinden oynuyor’

Yönetmenliğini Enis Rıza’nın üstlendiği belgeselin yapım yönetmeni Nalan Sakızlı. Sinan Sakızlı tarafından özgün müzikleri yapılan belgeselin fotoğraflarını Jale Mekiş Diker çekti.  Belgesel film sinemalar için tek bölüm kurgulanırken, Avrupa televizyon kanalları için 3 bölüme ayrıldı. Ayrıca belgesel Avrupa’daki pek çok festivalde yer alacak. Bayram Balcı tarafından modere edilen sunumda Martin Godon proje hakkında genel bilgiler verdi. Çekimleri Ankara, Aksaray, Batman, Çanakkale, Burdur, Diyarbakır, İstanbul, Kırklareli, Konya, Mersin, Muğla, Niğde, Siirt, Şanlıurfa, Sofya ve Atina’da gerçekleştirilen belgeselin basın toplantısında Prof. Dr. Mehmet Özdoğan özellikle Göbeklitepe üzerinden Neolitik Dönem hakkında önemli bilgiler verdi.

Neolitik Çağ, insanlığın avcılık ve toplayıcılığa dayalı gezginci yaşamdan, üretime dayalı yerleşik yaşama geçtiği kabul edilen bir dönem. Mimari, sanat ve zanaatlar, uzmanlaşma, iş bölümü, toplumsal örgütlenme gibi birçok olgu temelinde yeni bir düzenin kurulduğu, heyecan verici uygarlaşma serüveninin en önemli aşamalarından biri. Son yıllardaki araştırmalar Anadolu coğrafyasının bu dönemi Avrupa’ya aktarmadaki kilit rolünü ortaya koyuyor ve bilinen tarihi adeta yeniden yazıyor. Bölgede onlarca Neolitik yerleşim yerinde 15 bin yıl öncesine dair yeni bulgular açığa çıkarılıyor.

 “Avrupa’nın Neolitik Köprüsü: Taşlar Yerinden Oynuyor!” projesi; Anadolu’nun Neolitik dönem mirasını kayıt altına alıyor ve bir dizi belgeselle görselleştirmeyi hedefliyor. Proje bu gerçeğin geniş halk kesimleri açısından uluslararası alanda daha bilinir ve görünür olmasına katkıda bulunmak üzere tasarlandı. Proje sayesinde kültürlerarası diyaloğa yeni alanlar açılacak; toplumda koruma bilinci ve aidiyet duygusu güçlenecek, bilimsel çalışmalar ile toplum kesimleri arasında bir köprü oluşturulacak ve proje bitiminde ortaya çıkan kalıcı ürünlerle uluslararası alanda tanıtıma hizmet edecek materyaller elde edilecek. Temmuz 2020’de yenilenen web sitesi aracılığı ile neolitik dönemin sırlarını açığa çıkaran projenin zengin içeriği üç dilde sürekli yaygın erişime açık olacak. Projenin konusu ve faaliyetleri; alan fotoğrafları, spot yapımlar, kısa filmler, belgesel film olarak dil ve internet versiyonları ile sitede yer alacak. Web sitesine erişim www.neolithic-bridge.org adresinden yapılabiliyor.

Projenin lider kurumu bünyesindeki Arkeoloji Bölümü ile kuramsal ve uygulamalı çalışmalar yürüten bir araştırma kurumu olan “IFEA / Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü. Ayrıca,  İMEÇE (İnsan, Mekân, Enerji ve Çevre Derneği) ve BABİL  (Toplum, Kültür, Sanat Çalışmaları ve Belgesel Sinema Derneği) de projeye dâhil olan iki sivil toplum kuruluşu.  Projenin Onursal Danışmanı konuya hâkimiyeti tüm uzmanlarca kabul edilen Prof. Dr. Mehmet Özdoğan. Projenin Arkeologları ise Dr. Néhemié Strupler, Dr. Martin Godon ve Dr. Müge Durusu Tanrıöver. Proje belgeselini ise bu dünyanın uzman kurumu VTR Yapım hazırlıyor.  Güneydoğu Anadolu ve Orta Anadolu’da oluşan Neolitik yaşam, binli yıllar içinde gelişerek batıya yayıldı; Akdeniz, Ege, Marmara Bölgesi ve Trakya’da yerel koşullarla uyumlu yeni Neolitik yaşam biçimlerinin oluşmasının temelleri atıldı. Bu yayılım; Kıbrıs ve Girit üzerinden Akdeniz, Mora Yarımadası ve Balkanlar üzerinden Güneydoğu Avrupa ve sonrasında İngiltere, İskandinavya’ya uzanarak, yine her yörenin yerel koşulları ile uyumlu yeni Neolitik yerleşim ve yaşam biçimlerinin oluşmasını sağlarken, Neolitik kültürün küreselleşme serüveni de yeni bir aşamaya girdi